ประวัติ พระนเรศวร

          สมเด็จพระนเรศวรมหาราช  หรือ พระองค์ดำ เสด็จพระราชสมภพ ณ เมืองพิษณุโลก เมื่อปีเถาะ พุทธศักราช 2098  พระองค์เป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระมหาธรรมราชา และพระวิสุทธิกษัตรี ราชธิดาในสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ์ และสมเด็จพระศรีสุริโยทัย  ดังนั้น พระองค์จึงมีพระชาติ ทั้งราชวงศ์พระร่วงแห่งกรุงสุโขทัยทางพระราชบิดา และราชวงศ์อยุธยาทางพระราชมารดา  พระองค์ทรงมีพระพี่นาง พระนามว่า  พระสุวรรณเทวีหรือพระสุพรรณกัลยา และพระน้องยาเธอ พระนามว่า สมเด็จพระเอกาทศรถ         
         

         
สมเด็จพระนเรศวรฯประทับอยู่ที่หงสาวดีได้ ๖ พรรษา พระเจ้าหงสาวดียกกองทัพมาตีไทยอีก ในปลายปี พ.ศ ๒๑๑๑ สาเหตุของสงครามครั้งนี้ เพราะพระเจ้าหงสาวดียังไม่ได้เมืองไทย สมดังความ ปรารถนาอย่างเด็ดขาด สมเด็จพระนเรศวรฯได้เสด็จตามมาในกองทัพหลวงของ พระเจ้าหงสาวดี ด้วย ขณะนั้นพระชนมพรรษาได้ ๑๕ พรรษา กำลังทรงหนุ่มแน่นและการเสด็จ ตามกองทัพพม่าครั้งนี้ พระองค์ ได้รู้ ได้เห็นข้อคิดการจัดกองทัพ การเคลื่อน ย้ายการส่งกำลัง บำรุงตลอดทั้งการรบในบางพื้นที่ ศึกครั้งนี้พระเจ้าหงสาวดีได้กำหนดให้พระมหาธรรมราชา พระราชบิดาของสมเด็จพระนเรศวรฯ จัดกองทัพจากเมืองพิษณุโลกมาร่วมด้วย โดยให้ไปสมทบ กับกองทัพพระมหาอุปราชาทำหน้าที่ กองเสบียง พาหนะ ในพงศาวดารไม่ได้บันทึกไว้ว่า สมเด็จ พระนเรศวรฯ กับพระราชบิดาได้พบปะ หรือสนับสนุนการรบให้กับพระเจ้าหงสาวดีหรือไม่ พระเจ้าหงสาวดี
พยายามทุก วิถีทางที่จะทำลาย กำแพงเมืองให้ได้แต่ทหารของสมเด็จพระเจ้าจักรพรรดิที่รักษากำแพงเมืองอยู่ได้ พยายามต่อสู้ อย่างเข้มแข็ง จนกระทั่งพระเจ้าหงสาวดี หมดปัญญาที่จะต่อสู้ จึงหาอุบายโดยใช้ไส้ศึกซึ่งเป็นคนไทย กองทัพพม่าล้อมกรุงอยู่ได้ ๙ เดือน ลุวันอาทิตย์ แรม ๑๑ ค่ำ ปีมะเส็ง พ.ศ.๒๑๑๒ ไทยก็เสียกรุงศรีอยุธยาให้แก่ข้าศึก ฝ่ายพม่าได้ ยึดเอาทรัพย์สมบัติ จับเอาตัวชาวเมืองทั้งหญิงทั้งชายไปเป็นเชลย ตลอดจนสมเด็จพระมหินทร์ฯ และขุนนางทั้งปวง ก็ให้นำตัวไปด้วย เหลือขุนนางและ พลเมืองไว้รักษา พระนครรวมกันหมื่นคน และให้กองทัพหงสาวดีจำนวนสามพันคนอยู่รักษาพระนคร ให้ทำพิธีปราบดาภิเษกพระมหา ธรรมราชาขึ้นเป็นพระเจ้าแผ่นดินครองกรุงศรีอยุธยา เมื่อพระมหาธรรมราชาเสด็จ ขึ้นครองราชย์ แล้ว ทรงทูลขอพระนเรศวรฯ คืนจากพระเจ้าหงสาวดี เพื่อให้กลับมาช่วยราชการบ้านเมือง สถาปนาให้เป็น "พระนเรศวร" ตำแหน่งสมเด็จพระโอรสผู้เป็นมหาอุปราชเสด็จไปครองเมือง พิษณุโลก และถวายพระสุพรรณเทวีพระราชธิดาให้กับพระเจ้า หงสาวดีแทน